Roxane Knetemann in Museum Opsterlân

24 oktober 2024

Roxane Knetemann

Ex-wielrenster Roxane Knetemann (1987) leidt samen met haar man Wim een druk leven, waarin de wielersport nog steeds centraal staat. Sinds 2018 is Terwispel hun thuisbasis. Roxane is veel onderweg, maar thuis in Opsterland geniet ze van de ruimte van het open landschap, maar zeker ook van de bossen.

Opsterlân

“Ik vind het interessant om meer te weten van de geschiedenis van dit gebied. Je hoort of leest wel eens iets over de vervening in Nij Beets en als je door Beetsterzwaag rijdt zie je de rijkdom van vroeger. Museum Opsterlân vertelt het hele verhaal en legt de verbanden tussen arm en rijk. Het prachtige gebouw, een oude school, valt direct op als je door Gorredijk loopt. Het begrip ‘museum’ heeft misschien iets saais, maar als je eenmaal over de drempel stapt, gaat een wereld voor je open.”

“ Een museum opent je wereld ”

Vervening

“Hard werken hoort bij het leven. Zo ben ik opgevoed door mijn ouders. Dat hoort natuurlijk ook bij het wielrennen. Afzien en pijn lijden hoort bij deze zware sport. In Museum Opsterlân zie je dat hard werken ook een ander gezicht kan hebben, zoals vroeger in de vervening. De opoffering in de sport wordt soms beloond met een overwinning, dat hadden de veenarbeiders niet.

Het is dan ook niet gek dat de arbeiders in het veen in opstand kwamen. Dat Opsterland van oorsprong een ‘rood’ gebied is, dat wist ik. In Museum Opsterlân ontdekte ik ook de achtergrond van de opkomst van het socialisme en de voormannen die daar medeverantwoordelijk voor waren. Die achtergrond vertelt je veel over de aard van de mensen in deze regio en de geschiedenis van een politieke beweging. De geschiedenis gaat leven, dat is het mooie van een museum.”

De rijkdom

“Er zijn natuurlijke altijd mensen die profiteren van het werk van een ander. Dat herken ik ook zeker in het wielrennen, waar de sterkste niet altijd wint. De winst van de vervening kwam terecht bij de veenbazen en de grootgrondbezitters. Dat zie je nog steeds aan Beetsterzwaag, dat de grandeur van vroeger ademt. Ook dat is een belangrijk onderdeel van de Opsterlandse geschiedenis.

Museum Opsterlân schetst een mooi beeld van de wereld van arm en rijk. Een tegenstelling die toch ook weer alles met elkaar te maken heeft. Sta je in de ene zaal midden tussen de turf en het gereedschap, aan de andere kant van de deur wacht het zilver en het goud. Met indrukwekkende voorwerpen en met imposante familienamen die nog steeds in het gebied zijn terug te vinden.”

“ Arm en rijk hangen met elkaar samen ”

Joodse historie

“Dat Gorredijk ooit een levendige Joodse gemeenschap had, was voor mij een ontdekking. Met zelfs een eigen synagoge. Het heeft alles te maken met het ontstaan van Gorredijk rond de sluis en brug in de Opsterlandse Compagnonsvaart. Een plek waar mensen moesten wachten. Dus een plek voor herbergen en nijverheid. Je ziet het nog aan de imposante gevels. De Joodse gemeenschap kende veel ondernemers.

Museum Opsterlân geeft een deel van de Joodse bewoners een gezicht. Je trekt een laadje open en wordt geconfronteerd met een persoonlijke geschiedenis. Dat laat mij niet onberoerd. Gorredijk heeft ook zogenaamde Stroffelstiennen geplaatst bij de huizen waar in de Tweede Wereldoorlog de Joodse dorpsgenoten woonden. Een confronterende herinnering. Weet je meer over die Joodse geschiedenis, dan kijk je ook weer anders naar wat er bijvoorbeeld in Israël gebeurt.”

Vroege bewoning

“Het is op het eerste oog een gewone vuursteen. Maar dat het museum die steen onder een grote vierkante doorzichtige kap een zo prominente plek geeft, moet wel betekenen dat het iets speciaals is. Het is de vuistbijl van Wijnjeterp, een van de bewijzen dat heel lang geleden al mensen in dit gebied woonden. En al ziet het er nu heel anders uit dan toen, ik kan mij heel goed voorstellen dat je hier wilt wonen.”

“ Geschiedenis zit vol leuke weetjes ”

De wereld opent zich

“Ik vond het vroeger als kind op school lastig, ben behoorlijk dyslectisch. Mijn ouders namen mij best vaak mee naar een museum, wij woonden dichtbij Amsterdam. In de musea werd de geschiedenis in beeld uitgelegd. En dan snapte ik het. Geschiedenis ging ineens voor mij leven, er ging een wereld open. Natuurlijk, iedereen heeft altijd duizenden dingen te doen, maar stap eens wat vaker over de drempel van een museum.

Ik ben opgegroeid in Krommenie. Daar staat een standbeeld van Hotze de Roos, de schrijver van de Kameleonboeken. Als kinderen hadden wij altijd het idee dat de Kameleonverhalen zich bij ons in de omgeving afspeelden. En nu ontdekte ik dat De Roos in het Opsterlandse Langezwaag is geboren. Zo levert de geschiedenis altijd weer leuke weetjes op.”