Ga naar inhoud

Jillert Anema bezoekt Museum Heerenveen

Oktober is de Maand van de Geschiedenis en november is Open Museum Maand in de regio's Zuidoost-Friesland en Waterland van Friesland. Ter gelegenheid daarvan bezoeken we samen met Jillert Anema het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum, gevestigd in Museum Heerenveen aan de Minckelersstraat. Jillert Anema (69) is Harlinger van geboorte en woont in Bontebok.

Eigen wijze

Jillert Anema is bekend geworden als schaatstrainer. Maar eigenlijk is hij gewoon een fysiotherapeut die de geheimen van het lichaam heeft vertaald naar het schaatsen. Dit blad is te klein om de overwinningen van zijn dames en heren in het verleden te noteren, zoveel zijn dat er. Hij doet het allemaal al jaren op zijn eigen wijze, en houdt daar aan vast. Omdat het overwinningen oplevert. En hij wil graag winnen, want "dat is dochs sport." En musea?

Geschiedenis is altijd belangrijk

Trainingskamp

Jillert Anema: “Als we op trainingskamp zijn, dan neem ik de ploeg zo nu en dan wel mee naar een museum of iets dergelijks. Zowel in het binnen- als het buitenland. Dat doen we met het gezin ook. Afgelopen zomer zijn we op Terschelling nog naar het Bunkermuseum geweest. Het is belangrijk dat ook jonge mensen leren wat er in die jaren rond de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Mijn vader heeft op de Grebbeberg gevochten. Liet ons het wel zien, maar sprak er nooit over. Nou, ik heb alle schaatsploegen meegenomen naar Buchenwald, het strafkamp uit de wereldoorlog. Het is heel indrukwekkend om dat allemaal te zien. Het is ook voor topsporters goed om de geschiedenis van dingen en plaatsen te weten, en te weten wat democratie is."

Fysiotherapeut

Jilllert Anema zelf heeft een geschiedenis in de sport: schaatsen, skeeleren en wielrennen. Anema is echter eerzuchtig en hij kreeg door dat hij niet een winnaar was. Ook niet toen hij van de langebaan doorschoof naar de marathon. Dus legde hij zich toe op zijn studies fysiotherapie en management. En kwam uiteindelijk terecht in het Heerenveense ziekenhuis Tjongerschans. Hij bleef echter de sport trouw en behandelde daarom veel schaatsers. Een fysiotherapeut praat met de schaatsers die hij behandelt. Hij zegt ook tegen een trainer dat de sporter dit en dat moet doen of laten in de toenemende individualisering van de training. En van het een kwam het ander.

Toen Rintje Ritsma zijn eigen weg koos, nam hij Anema mee. En toen bleek dat Ritsma de uitkomsten van de onderzoeken van een lichaam óók kon en kan vertalen in hoe die sporter beter kan worden. En dan volgt Anema's verhaal over watts in het sportlichaam, wat weer wat anders is dan snelheid. En als hij het dan heeft over de vezels die gehandhaafd moeten worden in het lichaam, weet je dat zijn kennis veel verder gaat dan het begrip van een journalist. Zeker als hij begint over dat zwaartekracht minder snel is dan licht, maar toch invloed heeft op de snelheid. Hij zegt Einstein toegepast te hebben in de schaatssport, zonder dat iemand het weet.

Trainer

Uiteindelijk heeft Jillert Anema zijn trainersdiploma schaatsen wel gehaald, maar toen was allang bekend dat zijn werkwijze effect had. Zijn werkwijze werd gerespecteerd. En van het een kwam het ander: Anema is nu een zeer goede trainer-coach die evenwel de fysiotherapeutische werkzaamheden bij eigen ploegen ook doet. Hij is dus dag en nacht op pad. Hoelang kun je dat nog volhouden, vraagt iedereen.

“Ach, ik sit mysels net yn de wei." Maar hij was toch ook wel gelukkig toen hij vanwege een operatie van zijn echtgenote Renee een keer niet naar een buitenlands trainingskamp kon en de schuur opknapte. “Dat fielt ék wol lekker."

Rjocht, dêr hienen dy minsken rjocht op

Domela Nieuwenhuis

De ouders van Jillert Anema waren niet welgesteld. Misschien daarom wel dat Jillert in de werkkamer van Ferdinand Domela Nieuwenhuis in Museum Heerenveen helemaal tot leven komt. Wát, hij slaat zelfs even met de vuist op tafel! Want Anema heeft één karaktertrek die precies bij Domela past: hij kan niet tegen onrechtvaardigheid. Of tegen onrecht. En dan begint hij een heel betoog over dat in onze rechtspraak de advocaten niet het recht dienen, dat het Openbaar Ministerie dat ook niet altijd doet en dat de rechter het ook beter moet doen. Niemand werkt zuiver. En geld is de baas. Als er een strenge straf moet worden gegeven, dan moet dat ook gebeuren.

Anema gebruikt er veel woorden voor, die allemaal betekenen dat er niet gemarchandeerd mag worden. Dat dat onze kapotte samenleving van nu zou kunnen redden. Hij zuigt de informatie uit de tentoonstelling van Ferdinand Domela Nieuwenhuis helemaal op. De dominee die later als 'ús Ferlosser' poogde om een betere wereld te maken voor de duizenden turfarbeiders, die indertijd als ‘slaven’ werden behandeld door de veenbazen. “Rjocht, dêr hienen dy minsken rjocht op."

Hepkema

Bij het gekleurde jubileumvenster van de Hepkema kranten aarzelt Anema even. Hij weet niet of die krant ook het geluid van zijn jeugd was. De Friese Koerier was voor hem een deel van de Leeuwarder Courant. Hij slikt even in de Heerenkamer bij Willem van Haren, een van rijke mensen die het museum éérder zijn naam gaf. De tentoonstelling van zilverwerk vindt hij prachtig, “Wist wol wêrom? No, dit is net goud." Jillert Anema houdt van de underdog.

Ik sis wat ik tink, want sa bin ik

Onrecht

Als hij even doorloopt in het museum volgen er weer prachtige verhalen over zijn belevenissen in de schaatssport. En dan kom je vanzelf óók terug bij het onrecht. Daar zit de sport, en zeker de schaatssport boordevol mee. Hij weet: “Elk jier wurdt ien dy’t by ús riidt in bytsje better." Dat heeft hij bewezen. Of hij niet alleen, zo werkt hij nu met Arjan Semplonius. Alleen Jillert Anema geeft nu eenmaal het meeste geluid als je hem op z’n staart trapt en dat gebeurt nog al eens. Andere ploegen en dus de KNSB schuiven hem nog al eens verbaal aan de kant omdat hij ergens onrecht proeft. En dan komt hij in het verweer. “Ik sis wat ik tink, want sa bin ik."

Schrijven

Hij is nog niet klaar, maar heeft hij nu al iets bewaard wat hij graag in een museum wil hebben? Nee, maar hij wil wel wat nalaten aan zijn vrouw en drie kinderen. Hij zou in elk geval toch een vervolgboek op zijn verhaal over de wederopstanding van Rintje Ritsma moeten schrijven? “Mar dat is in soad wurk en ik bin nog dwaande." En hij vertelt over de terugkeer van Jorrit Bergsma; over de dames die hij beter traint voor de ploegachtervolging dan bondscoach Rintje Ritsma kan doen; over zijn ervaringen met iconisch wereldkampioen Jordan Stolz, waar hij zélf zelfs nog weer dingen van leert die hij voor andere schaatsers kan gebruiken. Maar tussendoor had hij gelukkig tijd om even in het Museum Heerenveen te kijken. En in Domela’s kamer.

Misschien vind je dit ook interessant