De Frije Wiken
Gorredijk
De Frije Wiken is een prachtig gebied in Zuidoost Friesland, bestaande uit 14 dorpen die in het hart van Zuidoost Friesland liggen en een geschiedenis van grote armoede kennen, maar vandaag de dag heel rijk met natuurschoon bedeeld zijn.
Neem alvast een kijkje
De Frije Wiken is een prachtig gebied in Zuidoost Friesland, bestaande uit 14 dorpen die in het hart van Zuidoost Friesland liggen en een geschiedenis van grote armoede kennen, maar vandaag de dag heel rijk met natuurschoon bedeeld zijn.
Het gebied word ook wel 'land van het volk zonder uren' genoemd, naar een roman van Evert Zandstra waarin het harde en armoedige bestaan van de bewoners rondom 1868 beschreven wordt, als de vraag naar turf afneemt.
Het vrijwel onontdekte gebied met haar unieke wijkenstructuur ligt ingeklemd tussen de Turfroute en verscholen tussen bekendere toeristische plekken.
Het verstilde landschap wordt doorsneden door talloze vaarten en kanalen (wijken), die werden aangelegd om de turf te kunnen afvoeren. Na het afgraven van het veen werd het land stukje bij beetje in cultuur gebracht. Doordat er sprake was kleinschaligheid en een langzame ontwikkeling, kreeg tegelijkertijd de natuur gelegenheid om zich te herstellen.
De dorpen Bontebok, Oudehorne, Nieuwehorne, Jubbega, Hoornsterzwaag, Katlijk, de Knipe, Oldeberkoop, Mildam, Gorredijk, Hemrik, Lippenhuizen, Langezwaag en Jonkerslân behoren tot De Frije Wiken.
Gorredijk is de charmante hoofdplaats van dit gebied, dat een aantal mooie rijksmonumenten telt. Midden in het plaatsje vindt men Museum Opsterland, gevestigd in de voormalige openbare lagere school uit 1887.
-
Hinderlaag bij Oldeholtpade
Hinderlaag bij Oldeholtpade
Op 12 april viel de brug over de Tjonger in Mildam in handen van het verkenningsregiment de Royal Canadian Dragoons. Omdat de bezetter heel veel andere bruggen hadden opgeblazen, hechtten de Canadezen er veel waarde aan om deze brug ook te behouden voor de oversteek van andere Canadese eenheden. Daarom werden er die dag tientallen pantserwagens, mobiel artilleriegeschut en tal van andere voertuigen naar Mildam gezonden om het bruggenhoofd over de Tjonger te versterken.
In één van die pantserwagens, een Staghound zat de 24-jarige Trooper Wilfred Robert George Berry uit Ontario. De jonge Canadees had zich vrijwillig voor militaire inzet in Europa aangemeld. En had met de Royal Canadian Dragoons al in Italië gevochten. Eind februari 1945 werden zij overgeplaatst naar Noordwest-Europa.
Voor Berry eindigde de oorlog in Friesland. In Oldeholtpade, op de weg naar Wolvega reed zijn voertuig samen met tenminste nog één andere Staghound in een hinderlaag. In de nabijheid van een met pech gestrande Duitse auto hadden zich Duitse militairen schuilgehouden met Panzerfäuste. De Panzerfaust was een zeer krachtig en eenvoudig te bedienen antitankwapen. Het eerste schot miste, maar het tweede projectiel raakte de voorste Staghound vol in de zijkant waar op dat moment de chauffeur Wilfred Berry zat.2 De Staghound raakte van de weg en kantelde. De drie andere bemanningsleden raakten gewond, maar konden het voertuig verlaten en zochten dekking bij de tweede Staghound. Een van hen verklaarde hierover:
“[…]Flames burst through the turret, where the officer and I were half in and half out of the hatches. Any skin surface not covered was burned and the flames badly singed our eyebrows, eyelashes, moustaches and hands, sending me and the officer both wounded to the field hospital.”3
Direct nadat de eerste Staghound geraakt werd, had de tweede Staghound het vuur op de Duitsers geopend. Wilfred Berry bleef zwaargewond in het voertuig achter. Nadat er ongeveer een kwartier over en weer geschoten was, trokken de andere Staghounds zich terug richting Oldeberkoop. Wat daarvoor precies de reden was, blijft onduidelijk. Berry was al stervende en is toen het schieten gestopt was in het voertuig nog kort verzorgd door de bejaarde Andriesje Dekker-Oosterhof. Het drama had zich pal voor haar huis voltrokken. Kort daarna overleed hij in het wrak.
Het stoffelijk overschot van Berry werd uiteindelijk naar de boerderij op “De Bult” in Oldeberkoop overgebracht en aldaar begraven. Na de oorlog zou hij worden herbegraven op de Canadese oorlogsbegraafplaats in Holten. De andere bemanningsleden konden uiteindelijk na een medische behandeling weer terug naar hun eenheid. De commandant had alleen brandwonden in zijn gezicht.
De gebeurtenis maakte een diepe indruk op de inwoners van Oldeholtpade. In 1945 nog werd een monument voor Berry opgericht. En in 1965 werd een straat naar hem vernoemd.
-
Grand Canal
Grand Canal
-
Jorrit Bergsma in het schaatsmekka van de wereld
Jorrit Bergsma in het schaatsmekka van de wereld
-
Kiesrechtmeeting bij Het Meer
Kiesrechtmeeting bij Het Meer
